تاثیر ویتامین ها بر خستگی در ورزشکاران

به گزارش پایگاه خبری فوتسال ایران، بعد از شروع دوباره مباحث علمی و معرفی دو سیستم رایج در بازی فوتسال، قبل از ادامه این مطالب، در این هفته مروری بر تاثیر ویتامین ها بر خستگی خواهیم داشت.

بطور کلی ریز مغذی ها ترکیباتی شامل ویتامین ها و مواد معدنی هستند و از آن جهت ریز مغذی نامیده می شوند که بدن انسان نیاز به مقادیر اندکی از این ترکیبات دارد.نشان داده شده مکملهای ویتامینی در کاهش نشانه هایی از قبیل درد عضلانی و همینطور از لحاظ بیوشیمیایی عامل کاهش استرس اکسیداتیو بوده و از این طریق بر عملکرد ورزشکاران تاثیرگذار میباشد که امروزه استفاده ورزشکاران از رژیمهای غذایی سرشار از آنتی اکسیدان تایید کننده این موضوع خواهد بود.

ویتامین ها ترکیبات آلی هستند که در بسیاری ازواکنشها و مکانیسمهای بدن  انسان نقش  کلیدی داشته که در در این باز نگری نقش ویتامین ها و مواد معدنی از جمله ویتامین EوC(که از جمله حیاتی ترین ویتامین های آنتی اکسیدانی هستند ) بر روی عملکرد ورزشکاران  و تاثیر آن بر خستگی بررسی می شود .

 *   واژگان کلیدی: خستگی– ویتامین– ریزمغذی ها-آنتی اکسیدان   *

مقدمه :

ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن ، رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماری‌های مختلف مانند بری بری و پلاگر می‌انجامد.
ویتامینها سبب تسهیل دگرگشت (سوخت و ساز بدن)، اسیدهای آمینه، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها می‌شوند و رشد و نمو و ترمیم سلولهای بدن را میسر می‌سازند. برخی از ویتامینها سبب جذب مواد غذایی در روده می‌شوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل می‌کنند. عمل آنها بر روی بافتهای اپی تلیال و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آنها از بروز یک عارضه جلوگیری می‌کند.
فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که  از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامینها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin مورد قبول واقع شد.(ویکیپدیا)

این ترکیبات در بسیاری از عملکرد های بدن انسان نقش دارند ،بر مبنای تحقیقات انجام شده مصرف ویتامینها بطور مستقیم نمیتواند تاثیری بر بهبود فاکتورهای عملکردی نظیر بهبود Vo2max  و یا بالا بردن توان غیر هوازی در ورزش داشته باشد ولی بطور غیر مستقیم در مواردی از قبیل دفاع آنتی اکسیدانی , عامل مبارزه کننده با رادیکالهای آزاد که به گونه های مختلف در ورزش ایجاد خواهند شد ,کمک به سیستم ایمنی,در پاسخهای قلبی – عروقی,مقابله با استرس اکسیداتیووبهبود زمان ریکاوری اثر گذار میباشد که اینجانب تصمیم گرفتم اثر آنها را بر روی خستگی که از مهمترین عوامل کاهش عملکرد ورزشی , عامل  آسیبهای بافتی حین ورزش,گرفتگیها ,کوفتگیها  و… را مورد بحث و بررسی قرار دهم.

ویتامینها را به دو دسته مهم، شامل ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی، تقسیم کرده‌اند. ویتامین E، ویتامین K، ویتامین D، ویتامین A را محلول در چربی و ویتامین C و ویتامین‌های گروه B را محلول در آب دانسته‌اند.

ویتامین های محلول در آب:

این ویتامین ها همان طور که از نامشان پیداست، در آب محلول هستند. اگر فردی بیشتر از حد مورد نیاز از این ویتامین ها در طول روز مصرف کند، معمولا مقدار اضافی از بدن دفع می شود و در بدن به مقدار زیاد ذخیره نمی شوند. دفع اضافی این ویتامین ها از طریق ادرار انجام می شود. اگر فردی به مقدار مورد نیاز از این ویتامین ها استفاده نکند، به سرعت علائم کمبود آنها در بدن ظاهر می شود. باید هر روز در رژیم غذایی از این ویتامین ها استفاده شود. این ویتامین ها معمولا شکل غیرفعال ندارند. از کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن تشکیل شده اند و در برخی موارد دارای کبالت و گوگرد نیز هستند.جذب ویتامین های محلول در آب آسان است .اکثر این ویتامین ها در بدن ذخیره نمیشوند و مازاد آنها دفع میشود بنابر این بهتر است که در غذاهای روزمره وجود داشته یاشند.مازاد این ویتامین ها از طریق کلیه دفع میشوند و ایجاد مسمومیت نمی کنند.نباید مقادیر (دوزهای) زیادی از ابن ویتامین ها دریافت کرد به عنوان مثال اگر بدن به مدت طولانی ویتامین Aو Cدریافت کند به این دوز وابسته میشود   و اگر به مقدار طبیعی بازگردد نشانه های کمبود اختلال ایجاد می گردد.مصرف زیاد و مداوم ویتامین C میتواند باعث کاهش PH   ادرار،بالا بردن خطر ابتلا به عفونت های ادراری ،بالا رفتن خطر ابتلا به سنگهای آکسالاده می گردد.به علاوه چون جذب آهن را زیاد  میکند خطر مسمومیت به آهن هم مطرح می شود.

انواع ویتامین های محلول در آب:

ویتامین C: ویتامین C آنتی اکسیدان است، یعنی در جریان خون قرار گرفته و اثر شیمیایی موادی که به بافت‏های بدن آسیب می‏رسانند را خنثی می‏کند. این ویتامین موجب محافظت پوست در مقابل آثار مخرب اشعه ماورای بنفش نور خورشید می‏شود. همچنین این ویتامین به افزایش قدرت ایمنی بدن استحکام لثه‏ها و دندان‏ها کمک می‏کند این ویتامین همچنین باعث ساخت کلاژن شده و در پیشگیری از بالارفتن کلسترول خون و ایجاد لخته‏های خونی در رگ مؤثر است . اشاره شده‌است که این ویتامین برخلاف تفکر همگان کمکی در پیشگیری از بروز سرماخوردگی نمی‏کند و فقط طول دوره بیماری را کوتاه و به تخفیف عوارض آن کمک می‏کند. همچنین مصرف این ویتامین باعث جذب بهتر آهن در بدن می‏شود و به افرادی که دچار کم‏خونی هستند توصیه می‏گردد.اعمال آن: جلوگیری کننده از آسیبهای درون سلولی ،آنتی اکسیدان  ،تقویت کننده سیستم ایمنی ،باعث ساخت کلاژن،پیشگیری ا ز بالا رفتن کلسترول ،سلول ها را از فشار اکسیدی حفظ میکند از اکسید شدن سلول های چرب حاضر در غشای سلولی توسط اکسید کننده جلوگیری می کند ، باعث تسلم شریان می شود و برای افرادی که ناراحتی های قلبی دارند مفید است.

ویتامین گروه B: ویتامین‌های گروه B  به طور کلی در چرخه متابولیسم سلولی نقش دارند لذا موجب افزایش متابولیسم بدن شده و رشد و تقسیم سلول‌ها را افزایش می‌دهند. این ویتامین‌ها در عملکرد درست دستگاه ایمنی و عصبی نقش دارند؛ و برای سلامت پوست و ماهیچه‌ها ضروری هستند.ویتامین‌های گروه B باعث کاهش استرس و افسردگی، و سلامتی پوست و اعصاب می‌گردند که بابررسی سندرم خستگی(CFS)کاهش ویتامین B12 و کم خونی را یکی از عوامل خستگی از مهمترین عوامل خستگی میباشد.(۳۴)

انواع ویتامین های محلول در چربی :

جذب این ویتامین ها مشکل است و تابع جذب چربی هاست ، بنابراین چنانچه در غذا چربی نباشد و یا جذب چربی ها مختل شود ، هضم و جذب این دسته از ویتامین ها مختل می شود .ویتامین های محلول در چربی از راه ادرار دفع نمی شوند ،مصرف مقدار زیادی از ویتامین ها ممکن است در دراز مدت ایجاد مسمومیت کند.

انواع ویتامین های محلول در  چربی :

ویتامین A: تنظیم متابولیسم بینایی ،رشد ،دفاع و سیستم ایمنی، تولید مثل ، ویتامین A نقشی حیاتی در فعالیت سالم قلب و عروق بدن داشته و در تنظیم سالم فشار خون لازم است همینطورویتامین A در دوران بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف در بدن مقاومت بدن را زیاد و عوامل ضد بیماری و میکروب را تقویت می‌نماید و موجب رفع بیماری شده و به سلامت بدن کمک می‌نماید.

ویتامین K : مهمترین فایده این ویتامین جلوگیری از خونریزی است.ویتامین Kدر کنترل و درمان خونریزی ناشی از بیماری‌های کبد ٬ زردی و زخم معده سودمند است و همچنین خونریزی‌های ناشی از استفاده طولانی مدت از آسپرین‏ها و آنتی‏ بیوتیک‏ها را درمان می‌کند.

ویتامین E : این ویتامین در بدن نقش یک آنتی اکسیدان را ایفا می‌کند و از سلول‌های بدن در مقابل تخریب حفاظت می‌کند، یعنی این ویتامین توانایی زیادی در خنثی کردن رادیکال‌های آزادی دارد که درون سلول‌های بدن و بطور طبیعی ساخته می‌شوند و چون دارای الکترون جفت‌نشده هستند برای متعادل کردن خودشان اقدام به جذب الکترون‌های سلول‌های سالم بدن می‌کنند و از این طریق به آنها صدمه می‌زنند^. خاصیت آنتی اُکسیدانی این ویتامین به آن اجازه می‌دهد تا از لطمه دیدن داخل رگ‏ها و سکته قلبی پیشگیری کند.کمبود ویتامین E  بیشتر در بیماری‌های قلبی نمود پیدا می‌کند.همچنین این ویتامین دارای خاصیت ضد انعقادی می‌باشد که به جریان راحت خون در رگ‌هایی که دارای پلاکت‌های چربی چسبنده به دیواره هستند، کمک می‌کند.ویتامینE همچنین باعث افزایش سطح ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ها، جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر، کمک به درمان بیماری‌های چشمی مثل آب مروارید و دژنراسیون ماکولر، کاهش احتمال حملات قلبی در بیماران مبتلا به دیابت، کند کردن روند پیری سلول‌ها، تقویت انسان در مقابل آلودگی‌های زیست محیطی، مقابله با کم خونی، درمان مشکلات ناشی از چربی‌های بد هضم و کمک به بهبود بیماری‌های پوستی، زخم‌ها، اختلالات تولید مثل و کاهش دردهای پیش از قاعدگی و کاهش علائم و نشانه‌های لوپوس می‌شود .همچنین این ویتامین در درمان انواع سرطان‌ها مانند پروستات، پوست، و دهان کمک می‌کند.

ویتامین D : جذب  ویتامین D جذب کلسیم را در بدن بالا می برد ، باعث افزایش قدرت و هماهنگی عضلات در افراد کهنسال می شود ،پیشگیری از بیماری راشیتیسم در کودکان ،استئومالاسی در بزرگسالان و پوکی استخوان در کهنسالی می شود ،به رشد و استحکام استخوانها کمک زیادی می کند.بر مبنای تحقیق شماره ۳۵استفاده از مکمل ویتامین D همراه با کلسیم باعث افزایش توده استخوانی واثرگذاری وارتباط بین قدرت،ظرفیت هوازی و تعادل در ورزشکاران خواهد شد.البته حداقل ۶ماه زمان برای بارگیری این ویتامین نیاز بوده ولی جلوگیری از بی ثباتی و افزایش توده استخوانی (مخصوصا در ران) و متعاقب آن افزایش عملکرد با استفاده از این مکمل غیرقابل انکار میباشد.

خستگی

خستگی یعنی:

“عدم توانایی در استمرار تولید نیروی لازم جهت انجام دادن فعالیت فیزیکی”

خستگی ممکن است ناشی از تغییرات آسیب رسان در خود عضله باشد- خستگی محیطی

یا ناشی از اختلال و آسیب در سیستم عصبی باشد- خستگی مرکزی

اکنون به بررسی   تاثیر این ویتامین ها بروی خستگی و عملکرد ورزشی می پردازیم:

تاثیر ویتامین C  بروی خستگی و ریکاوری بعد از تمرینات شدید :

  تحقیقات نشان می دهد که مصرف ویتامین Cبعد از تمرینات شدیدکه باعث آسیب عضلانی می شود موجب محافظت بدن بدون تغییر در حمله اکسیداتیو غشای سلولی می شود. بطور کلی تمرینات شدید نسبت به تمرینات دیگر که از نوع انقباضات دیگر است بیشتر شخص را دچار آسیب و کوفتگی عضلانی می کند و آن هم بخاطر تولید رادیکال های آزاد از متابولیسم اکسیداتیو است که این آسیب و کوفتگی عضلانی موجب میشود که شخص دچار خستگی به خاطر همان حمله اکسیداتیو به غشای سلول است که باید بازسازی شود .

تحقیقات نشان داده که مصرف ویتامین های آنتی اکسیدان محلول در آب مثل ویتامین C  قبل از تمرین موجب کاهش حمله اکسیداتیو به سلول در مدت ریکاوری بعد از تمرین می شود زیرا  ویتامین C باعث کاهش کراتین کیناز در خون می شودو این موضوع را باید بدانیم که ویتامین Cباید سه ساعت قبل از تمرین و بیست و یک ساعت بعد از تمرینات شدید به مقدار ۸۰۰ میلی گرم مصرف شود تا بتواند باعث کاهش  کراتی کیناز در خون شود البته این ویتامین تاثیری بر روی سرم MDA(عضلانی malandialadehyde) ندارد و از ایجاد آسیب و کوفتگی عضلانی و آسیب اکسیداتیو جلوگیری نمی کند ولی موجب بهبود آن و کاهش فشار اکسیداتیو  در تمرین  و به تعویق انداختن خستگی و متعاقب آن موجب بهبود در ریکاوری شخص می شود و باعث کاهش عوارض منفی تمرینات استقامتی می شود و همچنین بسیاری از شواهد اثبات کرده که رادیکالهای آزاد نقش مهمی در تورم و آسیب عضلانی که در اثر تمرینات شدید بوجود آمده است ،دارد بنابراین منطقی است که تولید رادیکال های آزاد در طول تمرینات شدید افزایش یافته که آن هم به خاطر افزایش مصرف اکسیژن میتوکندری و انتقال الکترون که موجب اکسیداسیون چربی می شود است.

طبق تحقیقات گزارش شده که ویتامین های آنتی اکسیدانی می توانند رادیکالهای آزاد را مثل آشغال جمع کرده (scavenger) جمع آوری کند و مانع از آسیب عضلانی شود و با افزایش آنتی اکسیدانهای پلاسما و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی مانع از لیپید پراکسید می شوندکه از عوامل تاثیر گذار بر عملکرد ورزشی حین تمرین میباشند.

اما در تحقیقات دیگر که انجام شده خلاف این قضیه را باور دارند و می گویند که مصرف ویتامینهای آنتی اکسیدانی تاثیر مثبتی بر فشار اکسیداتیو و عملکرد شخص ندارد (حال چه فرد تمرین کرده باشد و چه تمرین نکرده .

تاثیر ویتامین C   برروئی تعداد لوکوسیتها و عملکرد ورزشی

کاملا مشخص است که کمبود ویتامین C باعث کاهش اشتها ،خستگی ،افت عملکرد حین انجام فعالیت جسمانی بالا رفتن درد عضلانی ،سرکوب سیستم ایمنی  و قرار گرفتن در معرض ابتلا به بیماریها و تاخیر در ریکاوری خواهد شد .تحقیقات نشان داده که شوکهای اندوتوکسین باعث از بین رفتن لنفوسیتها و افزایش محصولات رادیکالی میباشد که بر مبنای این تحقیق  ویتامین C جلوگیری کننده از تغییرات در عملکرد لنفوسیتها میباشد ضمنا لنفوسیتها عمده ترین هدف در استرس اکسیداتیو میباشد(از بین رفتن آنها)و سیستم ایمنی نیازمند آنتی اکسیدانها در شرایط استرس اکسیداتیو میباشد.لنفوسیتها ویتامین سی را ذخیره کرده و از طریق ماکروفاژها استفاده مینماید.همینطور ویتامین C از ورود یونهای کلسیم تغییر شکل یافته توسط استرس اکسیداتیو جلوگیری کرده و از طریق این مکانیسم از آسیبهای درون سلولی جلوگیری مینماید که مجموع این عوامل نشانگر ارتباط قوی بین ویتامین C و تعداد لنفوسیتعا میباشد نیز اثر ویتامینهای C,E را بر روی پاسخهای ایمنی و التهابی بسیار باارزش دانسته و استفاده ازاین مکملها را برای بهبود Vo2max با توجه به نقش آنها در پاسخ به سایتوکاینهای پلاسما مفید دانسته است.

حال تاثیر این ویتامین را همراه با استایل سیستین برروی عملکرد بررسی میکنیم:

ویتامین C و استایل سیستین بعد از تمرینات شدید باعث افزایش میزان سرم آهن می شود و همچنین فعالیت کراتین کیناز و لاکتات دی هیدروژناز را بالا می برد که این شاخص ها نشان دهنده فشار اکسیداتیو و افزایش آنزیم های آنتی اکسیدان بعد از  آسیب  عضلانی است مصرف ویتامین C و NAC (مقدار ویتامین حدود ۱۲.۵ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن فرد و مقدار NAC حدود ۸۵ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن فرد )سریعا بعد از آسیب عضلانی باعث افزایش کوتاه مدت آسیب بافتی و فشار اکسیداتیو می شود . در بعضی تحقیقات گزارش می شود که ویتامین C با آهن آزاد  واکنش پذیر است و مصرف ویتامین C ونمک آهن باعث افزایش آسیب DNA در افراد سالم میشود مطالعات دیگری هم نشان می دهد که ویتامین C و NAC محافظ آنتی اکسیدانهای هستند که از فشار اکسیداتیو جلوگیری میکنند علاوه بر آن در بعضی تحقیقاتی که بر روی حیوان و انسان انجام شده نشان می دهد که مصرف  بلا فاصله ویتامین های آنتی اکسیدان محلول در آب بعد از تورم عضلانی که در اثر آزاد شدن آهن در بدن ایجاد میشود باعث کاهش فشار اکسیداتیو می شود  زیرا هنگامی که عضله ای دچار التهاب و تورم می شود (بعد از تمرینات شدید ) آهن فرتین رها می شود ،ویتامین C با تبدیل کردن آهن فرتین ۳ به فرتین ۲ می تواند اثر پرو اکسیدانی عمل کند این امکان وجود دارد که رهایی آهن بعد از تورم عضلانی و حضور ویتامین C و NAC  باعث تولید HO و اسکوربیت می شود .

اگرچه مشخص شده که ویتامین Cیک ویتامین آنتی اکسیدانی است و برای بسیاری از بیماری ها مثل سرطان و تصلب شرایین و …. بسیار مفید است و به عنوان آنتی اکسیدان در انتقال فلزات مثل آهن نقش اساسی دارد اما در این مقاله نشان می دهد که مصرف ویتامین Cهمراه با NAC  بعد از تمرینات شدید اکسنتریک که باعث تورم و آسیب عضلانی می شود (که آن هم به خاطر آزاد شدن آهن در بدن است)  موجب افزایش فشار اکسیداتیو و آسیب سلولی می شود و استفاده طولانی مدت این دو مکمل باعث اثرات مضر در بدن می شود.

تاثیرویتامین C همراه با روی:

بسیاری از بیماران در بیمارستان ها از بعضی عفونت ها و تورم ها رنج می برند در این شرایط تغذیه نقش مهمی در بهبود آن دارد،بنابراین بسیاری از محققین در مورد غذاها و ویتامین های مختلفی تحقیق به عمل آورده اند از جمله یکی از این تحقیقات مربوط به تاثیر ویتامین C و روی با هم بر روی ریکاوری است و به این نتیجه رسیده اند که مکمل روی به تنهایی در بالا بردن بهبود ریکاوری نقشی ندارد ولی این مکمل اگر همراه با ویتامین C مصرف شود تاثیر مهمی در بهبود ریکاوری دارد و حتی ویتامین C به تنهایی هم بر روی ریکاوری در بیماران کم خون تاثیر مثبت دارد .

تاثیر ویتامین E بروی خستگی  :

در این تحقیق که به عمل آمد مشاهده شد که مکمل ویتامین E تاثیری در کاهش آسیب غشایی و شارژ اکسیداتیو بعد از تمرینات اکسنتریک و کانسنتریک استقامتی مکرر نداشته ولی در بهبود ریکاوری موثر بوده ،با این مکانیسم :همانطور که می دانیم تمرینات شدید باعث تولید رادیکالهای آزاد در ماهیچه های اسکلتی می شود (و آن هم به خاطر افزایش MDA است و همچنین تمرینات شدید باعث پر اکسید شدن فیبرهای لیپیدی ماهیچه ها و غشای لیپیدی دیگر سلول های بافتی شده و آنها را دچار اختلال می کند ،این اختلال د رهموستاز سلولی د رعضلات خسته و آسیب دیده که باعث افت عملکرد فرد می شود دیده شده  پر اکسید شدن عضلات و غشای سلولی باعث می شود که سیستم دفاعی آنی اکسیدانی بدن دیگر قادر به مقابله با آنها نباشد بنابراین مصرف ویتامین های آنتی اکسیدانی مثل ویتامین E باعث کاهش پر اکسید شدن فیبرها و عضلات لیپیدی می شود زیرا ویتامین Eمحلول در چربی بوده و جمع شدن آن در غشای لایه فسفولیپیدی مانع از پراکسید شدن غشای سلولی می شود و این امر باعث کاهش آسیب غشایی در طول تمرینات زیر بیشینه مکرر استقامتی می شود و در نتیجه در بهبود ریکاوری هم نقش اساسی داردوهمچنین ملاحظه شد که ویتامین E تاثیری در بهبود اجرای عملکرد شخص ندارد و فقط باعث میشود که ما ریکاوری سریعتری داشته باشیم ،اما در تحقیقات و مقاله های دیگر به این نتیجه رسیده اند که مصرف ۴۰۰ میلی گرم در روز تاثیری بر میزان MDA, SOD  ,CPr, ندارد و همچنین نقشی در اکسیداسیون چربی هم ندارد. البته این موضوع شاید بخاطر مصرف کم این ویتامین باشد ناگفته نماند که این موضوع در در مقالات دیگر هم به اثبات رسیده و حتی نشان داده که آنتی اکسیدان ها مانع از پراکسید شدن بعد از تمرین نمی شود و حتی ممکن است ریکاوری را نیز به تاخیر بیندازد . ثهمانطور که میدانیم تمرینات با مدت طولانی و یا شدت نسبتا بالا باعث افزایش هورمن های استرس مثل کورتیزول و هورمون های التهاب زا مثل اینتر لوکین ۶ می شود و همچنین سبب آسیب بافت عضلانی و ایجاد خستگی و کاهش اجرای عملکرد می شود .

در این تحقیق نشان می دهد که استفاده طولانی مدت از ترکیبات آنتی اکسیدانی موجب محافظت در برابر اکسیداسیون چربی و آسیب و تورم عضلانی در ورزشکاران خبره قایقرانی نمی شود بنابراین اصلا مصرف ترکیبات آنتی اکسیدانی به ورزشکاران نخبه ای که بخواهند آسیب عضلانی و تورم عضلانی را بعد از تمرینات شدید پایین بیاورند توصیه نمی شود درصورتی که تصور می کردیم استفاده مزمن ( طولانی مدت ) آنتی اکسیدانی باعث بهبود ریکاوری و بهبود کوفتگی عضلانی می شود در حالی که اینطور نیست و حتی ممکن است باعث تاخیر در ریکاوری هم شود از طرفی ثابت شد که مصرف ویتامین C باعث  کاهش میزان اکسیداسیون چربی و در نتیجه بهبود ریکاوری و ایجاد عملکرد می شود اما اگر تمرینات استقامتی شدید در گرما انجام شود که باعث بالا رفتن درجه حرارت بدن شده و در نتیجه تولید بیشتر رادیکال های آزاد در خون، فشار اکسیداتیو خیلی بالا تر می رود و آن هم بخاطر نقص کار در عملکرد آنتی اکسیدان بدن است (coombes 2002 ,gohil 1986) ویتامینE دیگر نقشی در بهبود اجرای عملکرد ندارد شاید هم به خاطر این باشد که این افراد دارای ویتامین Eکافی در بدن هستند و نیازی به ویتامین E اضافی ندارند و دیگر این مکمل نمی تواند کاری انجام دهد ، حال در تحقیقات ملاحظه شده که مصرف ویتامین E و C با هم نقش موثری در بهبود عملکرد حین و بعد از تمرین داردبطور کلی همانطور که می دانیم  تمرینات ورزش منجر به انقباضات عضلانی می شود که خود باعث ترشح اینتر لوکین ۶در بدن می شود ،اینتر لوکین ۶ یک عامل التهاب زاست و به خاطر این ترشح می شود که بدن دچار فشار اکسیداتیو شده ،در این تحقیق به ورزشکاران به میزان ۵۰۰ میلی گرم ویتامین C و E به مدت ۲۸ روز داده شد و سپس تمریناتی با شدت ۵۰% حداکثر توانشان اعمال کردند ،ملاحظه شد که ۸-iso-prostaglandin که شاخص اکسیداسیون چربی است در پاسخ با تمرین ترشح میشود در افرادی که مکمل ویتامین Eو Cمصرف کرده بودند بالا نرفته، و گزارش شد که رهایش اینتر لوکین ۶ بعد از ۳.۵ ساعت کمتر شده و همچنین ملاحظه شد که پروتیین واکنش پذیر C (که در اثر آسیب عضلانی ترشح می شود )و کورتیزول بالا نرفته پس می توان نتیجه گرفت که مصرف همزمان ویتامین E و C در کاهش رهایش اینترلوکین ۶ موثر است و در بهبود عملکرد نقش دارد (۹).از طرفی تحقیقی از تاثیر ویتامین E در موشهای جوان در طول تمرینات شدید صورت گرفت ،ملاحظه شد که MDA  کاهش و GHS بعد از تمرینات افزایش یافته درنتیجه میتوان گفت که ویتامین Eدر کاهش فشار اکسیداتیو موثر بوده و در بهبود عملکرد با ریکاوری نقش داشته  است (۱۰ ،۱۱).

جمع بندی :اگرچه تحقیقات بسیاری در مورد تاثیرات ویتامین ها بر روی عملکردانجام شده وبه نتایج مختلفی دست یافته اند، اما می توان گفت که ویتامین هامواد آلی مورد نیاز برای سلولها بافتها و اندامها هستند که نقش مهمی در سنتز کربوهیدراتها و چربیها خواهند داشت بر مبنای مواردی که ذکر شد ویتامینهای  آنتی اکسیدانی محلول در چربی و آب اثری بر روی بهبود عملکرد فرد،کاهش خستگی نداشته بلکه بیشترین اثر را بر روی   ریکاوری بعد از فعالیت ورزشی داشته است و مصرف طبیعی این ویتامین ها به مراتب موثرتر از روش مصرف مصنوعی بوده و همچنین ویتامین های که خاصیت ضد التهابی و ترمیمی دارند و در ریکاوری هم نقش بسزایی دارند چرا که  دوره ریکاوری یعنی زمانی که بدن باید دوباره بافتهای آسیب دیده و کوفته را ترمیم کند تا بتواند در تمرینات بعد اجرای بهتری داشته باشد ،بنابراین این ویتامینهای ضد التهابی و ترمیمی در بهبود التهابات و آسیبهای عضلانی تاثیر فراوانی و از این طریق بر خستگی و کاهش فشار تمرین اثر گذار میباشد چرا که استفاده از انواع ویتامینها هیچ اثری بر عملکرد نداشته فقط  بر مبنای این تحقیقات با اثر گذاری بر روی ریکاوری باعث  آمادگی هر چه بهتر ورزشکاران جهت حضور در تمرینات آتی شده و  تا حدودی خستگی را در طول تمرینات به تعویق خواهد انداخت(Review Bagheri)

البته ناگفته نماند که بر مبنای تحقیقات انجام شده مصرف ویتامین C و E برای وزشکاران مفید خواهد بود چراکه مصرف ویتامین E باعث تولید واکنشهای کمک کننده به  عضلات در تولید  ATP ،به عنوان یک فعال کننده واکنشهای استیل کو آنزیم در چرخه کربس و زنجیره انتقال الکترون  ، کنترل کننده متابولیسم کراتین و تنظیم کننده گردش خون و از مهمترین آنتی اکسیدانها ی موجود روی غشاء سلول که نقش مهمی نیز در شکستن زنجیره های آنتی اکسیدانی خواهد داشت ولی با تمامی این تفاسیر هنوز نقش آن بر بهبود عملکرد در هاله ای از ابهام قرار دارد ولی تا حدودی  خستگی را با اینگونه مکانیسمها به تعویق خواهد انداخت . همینطور ویتامین C به عنوان یک اهدا کننده به رادیکالهای آزاد شناخته شده که در هنگام استرس اکسیداتیو  و عامل جلوگیری کننده از اختلال رادیکالهای آزاد  در متابولیسم سلولهای عضلانی میباشد .از طرفی دیگر در تحقیق شماره ۲۰ مصرف این دو ویتامین  را عامل جلوگیری کننده از خستگی فیبرهای عضلانی  و د رنهایت عاملی برای کاهش خستگی بیان نموده است .ضمنا یادآور میشوم که از جمله عوامل  انقباضهای شدید عضلانی استرس اکسیداتیو بوده که اهمیت استفاده از مکملهای ویتامینی را لازم دانسته که البته  تاثیر این ویتامین ها به  دوز (میزان مصرف) ، نوع تمرین ، شدت تمرین و زمان تمرین و زمان مصرف، متفاوت است و کاملا به این متغییر ها وابسته است تا بتواند بیشترین اثر را داشته باشند.

در نهایت به عقیده اینجانب در مجموع استفاده از مکملهای ویتامینی معدنی بر روی عملکرد ورزشکاران بی تاثیراست ولی عامل محافظت کننده از آسیبهای آنتی اکسیدانی که یکی از عوامل کاهش نیروی تولید شده عضلانی  و تنها به عنوان تقویت کننده سیستم آنتی اکسیدانی و جلوگیری کننده از تغییرات سایتوکاینها به عنوان عاملی برای خستگی و آسیب عضلانی، بهبود ریکاوری و در نهایت بر روی به تعویق انداختن خستگی  اثر مثبت خواهد داشت و مصرف آنها بویژه ویتامینهای C.Eبرای ورزشکاران توصیه میشود،هرچند که این احتمال وجودداردکه عملکرد ورزشکاران با اصلاح کمبودهای ویتامینی بهبود یابد وجود نداشت  که اثبات کننده این موضوع استفاده ۸۴ درصدی ورزشکاران المپیکی از مکملهای ویتامینی  بر مبنای تحقیق میباشد ولی بطورکلی مکملهای مولتی ویتامین اثری برروی عملکرد ورزشکاران  اثری نخواهد داشت.

    شهاب الدین سفال منش